کتاب اصفهان نصف جهان

کتاب با یک خاطره از دوران دبستان نویسنده آغاز میشود و نگارنده به شرح سفر خود به اصفهان میپردازد. هدایت در نگارش خاطرات این سفر از قلم توانایش برای توصیف صحنه ها استفاده کرده است. سفر چند روزه هدایت به اصفهان مصادف با ایام تعطیلی تاسوعا و عاشورا بوده که در چند جای کتاب به آن اشاره شده است. وی پس از رسیدن به اصفهان در خانه یکی از دوستانش اسکان میابد و به بازدید از آثار و بناهای تاریخی شهر زیبای اصفهان میرود و به توصیف عظمت و شکوه هنرهای مختلفی که در این اماکن مشاهده میکند، میپردازد. در واقع این کتاب سفرنامه هدایت از سفرش به اصفهان است، منتها از او نباید انتظار رجوع به اسناد و استناد تاریخی داشت. او به سبک خودش سفرنامه نوشته است و از توسل به منابع تاریخی موجود، برای گرفتن اطلاعات پرهیز کرده است که این خود امتیازی برای این سفرنامه محسوب میشود. ویژگی این کتاب، در کیفیت شخصی و درونی نگاه هدایت است، به طوری که ما صدای نویسنده را از لابه لای متن سفرنامه میشنویم. در این کتاب، چهار نوشته از صادق هدایت به چاپ رسیده است: اولی «اصفهان نصف جهان» نام دارد که شرح سفر و مشاهدات صادق هدایت از اصفهان است. او در ایام تحصیل سفری چهار روزه به اصفهان میکند و گزارش این سفر را در قالب تکلیف درسی عرضه مینماید. سفرنامه با نقل خاطره ای از دوره تحصیل نویسنده آغاز میشود، سپس از ماجراهای بین راه سخن میرود. مشاهدات هدایت از خیابان چهارباغ، چهل ستون، میدان شاه، مسجد شاه، عالی قاپو، مسجد شیخ لطف الله، پل خواجو، مسجد جامع، مدرسه هارونیه، امامزاده اسماعیل، دارالبتی یا دارالبطیخ، محله جلفا و کلیسای آن، به طور کلی مردم و آداب معاشرت و مناظر دیگر شهر مطلب بعدی را تشکیل میدهند. دومین مطلب با عنوان «مرگ» نوشته کوتاهی است دربارهٔ مرگ از نویسنده بلژیکی به نام «گان» که ظاهرا صادق هدایت آن را ترجمه کرده است. دو نوشته دیگر، دو داستان کوتاه است به نام های «سامپینگه» و «هوس باز»