کتاب داودخان سردار مظفر کلهر، حاکم بلامنازع غرب کشور

انتشارات فرزانگان دانشگاه ناشر تخصصی کتب دانشگاهی به شماره مجوز 13558 در استان تهران تاسیس شد و هم اکنون جز یکی از فعال ترین ناشران در زمینه کتب دانشگاهی می باشد. این انتشارات از تمامی نویسندگان و پژوهشگران عزیز جهت چاپ و انتشار کتب خویش فراخوان همکاری صادر نموده است و بدین واسطه از تمامی نویسندگان و مولفان دعوت به همکاری به عمل می آورد. تبدیل پایان نامه به کتاب با شرایط ویژه و حمایت مالی خاص(( براب.  برخی  کتب با موضوع کاربردی )) انجام می شود.

جهت مشاوره در تالیف و نگارش کتب با واحد پژوهش موسسه تماس بگیرید 02144441784 و 02144441764

تماس خارج از وقت اداری و روزهای تعطیل

09196748645و 09100636002و09196748625

جهت آشنایی با این کتاب به شرح زیر می باشد :

فهرست، پیشگفتار و مقدمه کتاب حاضر بدین شرح است:

فهرست مطالب

پیشگفتار. 17

فصل اول.. 19

کلیات.. 19

مقدمه. 19

بخش اول: معرفی و شناخت ایل کلهر. 20

بخش دوم: موقعیت و حدود ایل کلهر. 21

بخش سوم: وجه تسمیه و جمعیت ایل کلهر. 22

بخش چهارم: زبان و دین مردم کلهر. 25

فصل دوم. 29

بررسی و شناخت اصل و نسب داودخان.. 29

بخش اول: دستگاه حکومتی کریم خان و حضور عبدالمحمد در آن.. 29

بخش دوم: استقبال حاکم همدان شاهزاده قره گوزلو از عبدالمحمد(جد داودخان) و ازدواج با دختر شاهزاده هنگام مراجعت از شیراز به سرزمین کلهر  31

بخش سوم: کشته شدن اسدبگ جد داودخان توسط زین العابدین خان و گرفتن انتقام خون پدر. 32

بخش چهارم: داود خان کلهر چگونه توانست حاکم بلامنازع غرب کشور شود؟. 34

بخش پنجم: موانع مهم وجدی داودخان کلهر جهت دریافت فرمان رسمی و لقب دولتی و رسیدن به حکومت کلهر  35

فصل  سوم. 37

وصلت های سیاسی داودخان کلهر با ایلات دیگر. 37

بخش اول: وصلت نامدارخان پسر شاه مرادخان ریاست و سرتیپ ایل احمدوند بهتویی با دختر داودخان و تحکیم موقعیت کلهر در مقابل سنجابی ‌ها 37

بخش دوم: جنگ بین حسین علی خان  والی پشتکوه با داودخان کلهر بر سر تصرف ایوان و ترک  مخاصمه با ازدواج ملوک خانم دختر داودخان با غلام رضا خان ابوقداره. 40

بخش سوم: ستایش جلال و ابهت داود خان کلهر به نقل از علی اکبر خان سردار مقتدر سنجابی.. 42

فصل  چهارم. 43

روابط داودخان با حکومت کرمانشاهان.. 43

بخش اول: حکومت محمدخان اقبال الدوله کاشی برکرمانشاهان و ضدیت او با داودخان کلهر. 43

بند اول: جنگ شیان.. 43

بند دوم: عزل محمدعلی خان ایلخانی از ریاست ایل کلهر توسط عبدالحسین میرزای فرمانفرما حکمران کرمانشاهان و اعطای حکومت کلهر به داودخان کلهر با لقب سردارمظفر. 44

بخش دوم: یونیفر آلمانی برای قشون ایران و عدم همراهی رضاقلی خان کلهر و داودخان در قشون ظل السلطان و دستگیری داودخان و مراجعت داودخان با منصب ایل بیگی گری کلهر. 45

بند اول: فتنه اول سالار الدوله. 47

بخش سوم: نقش ایل کلهر در سرکوب شورش اول سالارالدوله. 48

بخش چهارم: تلگراف ایل کلهر به اعلی حضرت محمدعلی شاه قاجار در حمایت از اردوی دولتی امیرافخم در جنگ نهاوند 1325 هـ .ق   50

بخش پنجم: جنگ نهاوند (دستور محمد علی شاه قاجار در خصوص دستگیری سالارالدوله  و آوردن او به تهران تحت الحفظ توسط سواران ایل کلهر) 51

بند اول: نجات سواران و جمعیت همراه احتشام الدوله که به قصد کمک به اردوی دولتی وارد جنگ شده بودند توسط داودخان و سواران او در تاریخ 26 ربیع الثانی 1325 52

بند دوم: شکست اردوی سالارالدوله از نیروهای دولتی (امیرافخم) و سواران کلهر و فرار سالارالدوله به کرمانشاه و پناهنده شدن به قنسولخانه انگلیس     54

بخش ششم: جنگ نهاوند و استمداد دولت از داودخان جهت سرکوبی سالارالدوله 26 ربیع الثانی  1325هـ. ق   56

بند اول: داودخان چگونه توانست عنوان ایلخانی تمام ایل های  ایالت غرب را کسب کند؟. 57

بند دوم: محاصره منزل امین الملک توسط مردم جهت دستگیری سالار اقبال پسر داودخان در عوض دستگیری محمدعلی خان ایلخانی کلهر و درگیری میان طرفین.. 58

بند سوم: وساطت آقا سیدحسین فرزند آقاسیداسماعیل اجاق با دارالحکومه کرمانشاه و آوردن ضرغام ودو برادرش جهت متفرق  شدن اجماعی که منزل امین الملک را محاصره کرده بودند و کشته شدن داماد داودخان صمصام السلطان.. 59

بخش هفتم: حمایت و جانبداری ظهیرالملک حاکم کرمانشاه از داودخان کلهر جهت مقابله با دشمنان خود  63

بند اول: عزل و نصب رؤسای ایلات و والیان کرمانشاهان توسط داودخان کلهر. 64

بند دوم: حمایت داودخان از ظهیرالملک و اصرار او به تسلیم معین الرعایا در غیر این صورت شهر را غارت می نماید  64

بند سوم: اعزام جوانمیرخان(ضرغام الدوله فرزند داودخان) نزد والی پشتکوه جهت جلب اعتماد او در دایره اتحاد ایلات و عشایر غرب و کشته شدن ضرغام الدوله حین مراجعت در سانحه سواری.. 66

بند چهارم: تلگراف دولت و درخواست از حکومت کرمانشاهان جهت اعزام سواران ایل کلهر جهت سرکوبی انقلابیون و مخالفت داودخان با آن   66

بند پنجم: اتحاد ایلات سنجابی، گوران، طوایف جاف و حاکم جوانرود علیه داودخان کلهر و جنگ قلعه دارابخان   67

بند ششم: درگیری داودخان کلهر با اعظم الدوله پسرظهیرالملک درباغ ظهیرالملک و وساطت امین الملک با آقاسیدحسن اجاق برای خروج داودخان و سواران و تفنگچیان کلهر از شهر کرمانشاه. 68

بند هفتم: استعفای ظهیرالدوله از حکومت کرمانشاه و انتخاب نظام السلطنه به حکومت کرمانشاه و ترس بزرگان شهر از داودخان و سواران کلهر  69

بخش هشتم: سازش اعظم الدوله و ملاقات با داودخان جهت جلوگیری از درهم کوبیدن شهر کرمانشاه توسط سواران کلهر(سه شنبه 26رمضان 1327هـ. ق) 69

بخش نهم: سرکوبی قبایل عرب توسط علی اکبرخان سردار جنگ... 70

بند اول: شکست ایلات سنجابی و جاف کردستان از داووخان کلهر. 70

بند دوم: تهدید تصرف کرمانشاه توسط داودخان.. 71

بند سوم: اطاعت ظاهری داودخان از حکومت کرمانشاه و تهدید کرمانشاه توسط ایل کلهر. 71

بخش دهم: شکست یاغیان حکومت و تهدید کرمانشاه توسط داودخان.. 72

بند اول: اطاعت داودخان از اوامر حکومت مرکزی.. 73

بند دوم: اطاعت داودخان از نظام السلطنه فرمانروای کرمانشاه با دخالت کفیل کنسولگری انگلیس و همکار روسیه اش 11رجب 1328هـ. ق   73

بند سوم: درخواست حکومت کرمانشاهان به قنسولگری انگلیس و روسیه جهت جلوگیری از حمله سواران کلهر به کرمانشاه  74

بند چهارم: حبس و به زنجیرکشیدن رؤسای طوایف کلیایی توسط نظام السلطنه حکمران کرمانشاه به واسطه شکست و فرار سوارهای آنها در مقابل سواره های داودخان کلهر. 75

بند پنجم: ترس نظام السلطنه حاکم کرمانشاه در خصوص آمدن داودخان به ماهیدشت و تصرف کرمانشاه توسط وی و نوشتن نامه ای توسط انجمن ولایتی حاضر در دلگشا جهت ترک ماهیدشت 1328هـ. ق.. 75

بخش یازدهم: صلح حکمران کرمانشاه نظام السلطنه با داودخان کلهر. 76

بند اول: تهدید تصرف شهر کرمانشاه توسط اردوی داودخان کلهر و دستور نظام السطنه فرمانروای کرمانشاه به سوارهای سنجابی جهت حمله به سواران کلهر و شکست آنها از قشون داودخان.. 77

بند دوم: عزل نافرجام داودخان کلهر از حکومت کلهر پس از شکست اردوی دولتی نظام السلطنه حاکم کرمانشاهان و ایلات همراه او از داودخان و انتخاب محمدعلی خان ایلخانی به حکومت کلهر. 79

بند سوم: پیروزی داودخان بر نظام السلطنه مافی حاکم کرمانشاه و علی اکبرخان سردار مقتدر سنجابی در ماهیدشت(6رجب 1328هـ. ق، 21تیر1289شمسی، 12 ژوئیه 1910میلادی) 80

بند چهارم: حمایت داودخان کلهر از حبیب اله خان پسر رئیس سابق ایل سنجابی و شکست آن از سواران صمصمام الممالک  در قصرشیرین 16شوال 1328هـ. ق، 27 مهرماه 1289. 80

بند پنجم: تصرف قصرشیرین توسط داودخان کلهر و فرار نایب الحکومه آن به کرمانشاه 1ذیقعده 1328هـ. ق   81

بند ششم: ورود رکن الدوله 16 ذیقعده 1328 ه-ق حکمران جدید کرمانشاهان دستور وزیرداخله به حکمران درخصوص اعطای حکومت قصرشیرین به صمصام الممالک سنجابی و ضدیت داودخان با این مسأله. 81

بند هفتم: تلاش دولتین روس و انگلیس برای سرکوبی داودخان و انتخاب زیرکانه شیرمحمدخان (صمصام الممالک) رئیس ایل سنجابی برای این امر  82

بند هشتم: صلح بین داودخان کلهر و شیرخان سنجابی با وساطت حاج آقا اکبرمجتهد پنجشنبه   10جمادی الثانی1329  83

بند نهم: برکناری رکن الدوله ازحکومت کرمانشاه و انتخاب سردارمعتضد به حکومت غرب و آمادگی داودخان برای حمله به ایل سنجابی به بهانه همراهی آنها با حاکم کرمانشاهان نظام السلطنه در درگیری با ایل کلهر. 83

بخش دوازدهم: اعطاء حکومت قصرشیرین توسط داودخان به صمصام الممالک سنجابی.. 84

بند اول: ورود سالارالدوله از راه بغداد به ایران و دیدار با سران کلهر و رؤسای سایر طوایف... 85

بند دوم: شورش سالارالدوله و انقلاب مشروطیت... 86

بخش سیزدهم: همراهی داودخان با شاهزاده سالارالدوله در ورود به کرمانشاه. 87

بند اول: همراهی و طرفداری داودخان با سالارالدوله در مخالفت با محمدعلی شاه. 87

بند دوم: حرکت سالارالدوله از کردستان به کرمانشاه و همراه داودخان کلهر با وی و انتصاب عضدالسلطنه به حکومت کرمانشاه توسط سالارالدوله  88

بند سوم: انتصاب عضدالسلطان برادر سالارالدوله به حکومت کرمانشاه و حرکت سالارالدوله با 10 هزار سوار کلهر، جاف و سنجابی به طرف تهران جهت تصرف آن.. 88

بند چهارم: حرکت سالارالدوله و داود خان با 10 هزار سوار کلهر جاف و سنجابی جهت تصرف تهران   89

بند پنجم: رویاروی یارمحمدخان فرمانده عساکر دولتی با سالارالدوله و داودخان کلهر به نقل از گزارش های محرمانه قنسول انگلیس در کرمانشاه  90

بند ششم: ورود سالارالدوله و داودخان کلهر به کرمانشاه و به دارآویختن اعظم الدوله نایب الحکومه کرمانشاه، طهران 18 مارس 1912( 28 اسفند 1290 ) 91

بند هفتم: سودای پادشاهی سالارالدوله، ورود او به هارون آباد جهت جلب نظر داودخان به منظور همراهی با او به نقل از مؤلف کتاب آبی   92

بخش چهاردهم: ملاقات سالارالدوله با داودخان کلهر و والی پشتکوه قبل از جنگ فرمانفرما با ظل السلطان خارج از همدان   94

بخش پانزدهم: ورود محمدعلی شاه به تهران، شکست اردوی امیرمفخم از اردوی سالارالدوله و کلهر و تصمیم وکلای دولت و مجلس جهت مقابله با سالارالدوله. 97

بخش شانزدهم: نامه محمدعلی شاه قاجار به سران ایلات غرب در حمله به شهر کرمانشاهان و از میان برداشتن مشروطه خواهان   98

بخش هفدهم: روایت سردار ظفر از شکست اردوی امیرمفخم از اردوی سالارالدوله و سواران کلهر. 101

بخش هجدهم: عزم صمصام السلطنه رئیس الوزرا جهت تهیه قشون برای شکست سالارالدوله و قشون ایلاتی او خصوصاً کلهر  102

بند اول: علل نگرانی مقامات دولتی  ایران و وکلای مجلس و زعمای مشروطه خواهان و عموم مردم پایتخت درخصوص جنگ با اردوی سالارالدوله و نیروهای داودخان کلهر. 103

بند دوم: استقبال مردم عراق(اراک) از اردوی سالارالدوله. 104

بند سوم: تلگراف سالارالدوله از اراک به مجلس شورای ملی و اعلام حمایت از مشروطیت... 105

بند چهارم: مأموریت سردار ظفر بختیاری ریاست اردوی قم جهت مقابله با اردوی سالارالدوله و سواران کلهر در ساوه  105

بخش نوزدهم: جنگ باغشاه (اول شوال 1329هـ. ق) میان اردوی سالارالدوله و اردوی یفرم خان، سردار بهادر و سردارمحتشم و سردارظفر  106

بخش بیستم: داستان جنگ سالارالدوله به نقل از سردارظفر ریاست اردوی بختیاری اعزامی از قم.. 109

بخش بیست و یکم: علت شکست اردوی سالارالدوله در جنگ باغشاه به نقل از سردارظفر رئیس اردوی بختیاری   115

بخش بیست و دوم: رویارویی سالارالدوله پس از شکست اردوی او در ساوه با شاهزاده فرمانفرما حاکم ایالات کرمانشاهان و یارمحمدخان و مجاهدین مشروطه  118

بخش بیست و سوم: پیام دولت وقت ایران توسط قنسول انگلیس مقیم کرمانشاه به سالارالدوله به خروج از ایران و دادن مقرری ماهانه به او و ادعای اعطای پادشاهی نیمی از ایران به سالار الدوله. 122

بخش بیست و چهارم: رویارویی اردوی فرمانفرما و قوای مجلل السلطان(پیش قراول سالارالدوله) و شکست قوای فرمانفرما از سالارالدوله  123

بخش بیست و پنجم: رویارویی اردوی یفرم خان با اردوی سالارالدوله در چند فرسخی همدان(شهر بهار) و شکست اردوی سالارالدوله از یفرم خان   126

بخش بیست و ششم: کشته شدن یفرم و دکتر سهراب خان در جنگ با اردوی داود خان کلهر و سالار الدوله  129

بخش بیست و هفتم: درگیری قشون مجلل السلطان با اردوی دولتی و سران مجاهدین.. 132

بند اول: روایت مانول یکی از مجاهدین از نبرد اردوی کری فرمانده مجاهدین با اردوی مجلل السلطان   133

بند دوم: مرگ یفرم خان و اسکورت جنازه او به تهران.. 134

بند سوم: روایت روزنامه ارگان حزب داشناکسیتون از زندگی و مرگ یفرم خان ارمنی.. 135

بخش بیست و هشتم: شکست سالارالدوله و فرار او به پشتکوه و پناهنده شدن مجلل السلطان سپهسالار او در قنسولگری انگلیس در تبریز  136

بخش بیست و نهم: تصرف شهر کرمانشاه توسط قشون دولتی پس از فرار سالارالدوله و جلوس فرمانفرما در مقر حکومتی خود  138

بند اول: تقاضای فرمانفرما از دولت مبنی بررجعت کری خان و بختیاری ها که در حدود همدان بودند به علت تهدید تصرف کرمانشاه توسط والی پشتکوه و سالارالدوله. 139

بند دوم: بهانه یارمحمدخان و مصیب خان سران مجاهدین در خصوص ترک اردوی فرمانفرما و کری خان چه بود؟  140

بند سوم: گزارش محرمانه قنسولگری انگلیس در کرمانشاه در خصوص شکست اردوی سالارالدوله (جنگ باغشاه) 141

بخش سی ام: علی اصغرشمیم مؤلف کتاب ایران در دوره سلطنت قاجار در خصوص قیام سالارالدوله و فرجام او علیه مشروطه خواهان  چنین میگوید  145

بخش سی و یکم: جنگ ساوه به قلم نیکزاد امیرحسینی مؤلف کتاب شناخت سرزمین بختیاری.. 146

بخش سی و دوم: سالارالدوله پس از شکست... 151

بند اول: قتل داودخان و پسرش علی اکبرخان (8/3/1291شمسی) 12جمادی الثانی1330هـ. ق. 151

بند دوم: شکست قوای سالارالدوله در صحنه و کشته شدن داودخان و علی اکبرخان به روایت شیخ مردوخ مؤلف کتاب تاریخ مردوخ   153

بخش سی و سوم: فرجام سالارالدوله پس از شکست اردوی او از نیروهای دولتی.. 156

بند اول: توقیف اموال سالارالدوله. 156

عکس ها 158

(ضمیمه کتاب) 158

منابع و مأخذ.. 208

پیشگفتار

ایل کَلهُر یکی از شعب اصـلی ایل های  کرد ایــران و از کهــن‌ترین طوایف غرب ایران اســت. ایل کَلهُر بزرگترین ایل کرمانشاه و دومین ایل بزرگ ایران می‌باشد. راولینسون درباره قدمت و موقعیت ایل کلهر با صراحت بیان می‌دارد: کلهرها اگر کهن ترین ایل کردستان نباشند، یکی از طوایف شناخته شده در منطقه‌اند. ایوان غرب، گیلان‌غرب و اسلام آبادغرب مراکز اصلی ایل کلهر می‌باشند. جورج لورد کرزن درباره کلهرها می نویسد کلهرها قسمتی از آنها مردم بیابان گرد و قسمتی در محل ثابتی مقیم هستند. ناحیه گرمسیر آن ها با منطقه تابستانی کوه های شمال غربی پشتکوه و ناحیه سردسیر یا محل زمستانی، جلگه های ذهاب و قصر شیرین تا مرز عثمانی است. در دانشنامه ایرانیکا به عنوان معتبرترین منبع ایران شناسی، از ایل کلهر به عنوان یکی از بزرگ‌ترین ایلات کرد نام برده شده است. کلهرها از زمان باستان تاکنون نامشان موجود بوده است به همین منظور در این کتاب به بررسی و شناخت یکی از نامدارترین سرآمدترین ایلخان های ایل کلـهر یعنی داودخــان سردار مظفر کلهر پرداخته شده اسـت. این کتاب در چهار فصل به رشته تحریر درآمده که فصل اول کتاب به معرفی و شناخت ایل کلهر، زبان و دین مردم این ایل پرداخته شده است. در فصل دوم به بررسی و شناخت اصل و نسب داودخان پرداخته شده و اتفاقات تلخ و شیرینی که طی زندگانی داود خان رخ داده و اتفاق افتاده، ذکر گردیده است. در فصل سوم وصلت های سیاسی داوخان کلهر با ایلات دیگر مورد تحقیق قرار گرفته و شاهد پیوند زناشویی داود خان با ایلات و طوایف دیگر خواهیم بود. نهایتاً در فصل چهارم که فصل پایانی این کتاب می باشد به روابط سیاسی و اجتماعی داودخان با حکومت کرمانشاهان و دیگر حاکمان زمان خود پرداخته شده است. در این فصل از کتاب تمامی اتفاقات مهمی که در جنگ های داودخان رقم خورده ترسیم گردیده و توضیح داده ایم داود خان چگونه توانست عنوان ایلخانی تمام ایل های ایالت غرب کشور را کسب کند. به بیان دیگر وجه تمایز و ویژگی شخصیتی و حکومتی داودخان که باعث شد ایلخان ایلات غرب کشور شود را مورد مطالعه علمی و تحقیق قرار داده ایم. در این فصل تمامی وقایع مهم و جالب توجه در سی و سه بخش به طور کامل بررسی گردیده است و بدین واسطه خلاء تحقیقاتی و پژوهشی موجود رفع گردید. به نظر امری الزامی و ضروریست زندگی نامه شخصیت های بزرگی همچون داود خان کلهر در قالب کتابی جداگانه به رشته تحریر درآید تا زندگی نامه و افتخارات  شخصیت های بزرگ و برجسته ایل بزرگ کلهر برای همیشه (به صورت صحیح و درست، به دور از انحراف مطلبی) ثبت و ضبط گردد. همانطور که پیشتر گفتیم و ذکر آن شد از داود خان کلهر به عنوان یکی از مقتدرترین ایلخانان کلهر در کتب مختلف سخن به میان آمده است.

نهایتاً از فتوحات، مبارزات و سیاست های داودخان کلهر می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1. شکست سنگین والی پشت کوه ایلام غلام حسین خان ابوالقداره و باز پس ستاندن منطقه ایوان و الحاق همیشگی آن به خاک کلهر
2. سرکوب و یا مصالحه با تمامی ایلات و طوایف کرمانشاه و ایجاد اتحاد و همبستگی آنها
3. سرکوب و شکست تاریخی قوای دولتی و ایل سنجابی با تنها دو هزار جنگجو در برابر لشکر پنج هزار نفری آنها و به غنیمت گرفتن توپخانه و تجهیزات نظامی دولتی نزدیک کاروانسرای ماهیدشت
4. پیروزی در جنگ نهاوند و شکست سنگین سالار الدوله برادر شاه قاجار
5. لشکر کشی به قصد تصرف تهران در دوران مشروطیت و جنگ تاریخی نوبران، همچنین جنگ صحنه که درنهایت شکست ایل کلهر و دیگر ایلات غرب که تحت عنوان حمایت از سالار الدوله وارد معرکه با قوای سه گانه متحد به شرح: 1. دولتی به فرماندهی رضا خان میرپنج 2. بختیاری ها و اردوی یفرم خان ارمنی 3. قوای دولتی محلی کرمانشاهان و همراهی یارمحمدخان گردید که در نهایت منجر به کشته شدن داودخان و فرزند برومندش جوانمیرخان در سال 1291 شمسی در منطقه چمچمال صحنه گردید و پس از مرگ داود خان دو امیر به نام های سلیمان خان امیر اعظم، عباسخان امیرمخصوص بر ایل کلهر حکمرانی کردند و عباسخان امیرمخصوص سه دوره نماینده استان کرمانشاهان در مجلس شورای ملی (دوره چهاردهم، پانزدهم و شانزدهم) 1322 الی 1330 هجری قمری است.